Đá gà, chọi gà là thú vui công phu đã có từ rất lâu đời tại Việt Nam. Ban đầu, người ta chỉ dùng gà để đá giải trí hoặc ăn tiền. Lâu dần, ông cha ta lại nhận thấy các chiến kê thắng độ thường xuyên với nhiều điểm đặc biệt trên cơ thể mà giữ lại làm giống. Trải qua nhiều thế kỷ, người chơi gà đá bắt đầu biết tích lũy kinh nghiệm nhận biết gà hay, gà xấu. Từ đó đúc kết ra các cách chọn gà đá hay được lưu truyền qua nhiều đời, mà Giải trí Hi88 sắp chia sẻ ở ngay bên dưới đây.
Lợi ích to lớn của việc chọn gà đá hay
Chọi trâu, đá gà là hai thú vui dân gian, được ra đời vào thế kỷ 12. Ngày xưa, cứ hễ một con gà nào có thắng độ nhiều hoặc có thành tích vượt trội là sẽ được giữ giống lại để nuôi dưỡng. Lâu dần, các sư kê học được cách nhận diện gà hay, gà tài thông qua màu lông, phép vảy, đòn lối, dòng giống,…
Trải qua nhiều thế kỷ, người chơi gà không ngừng nghiên cứu, tích lũy các kinh nghiệm lựa chọn gà đá hay, để có được những chiến kê bất bại. Những chú gà tài, gà hay mà bạn chọn được sẽ giúp bạn thắng độ dễ dàng hơn, trúng được nhiều tiền hơn. Thực tế, có nhiều chiến kê xuất chúng đã mang về cho người chơi hàng chục tỷ đồng như gà Xám Thần, gà xanh Mít Trà Cú,…
Đặc biệt, những chú gà tài còn có giá trị rất cao trên thị trường. Các dòng quý kê, linh kê hiếm gặp có giá bán lên đến hàng chục triệu, thậm chí hàng trăm triệu đồng. Vào thời phong kiến, đôi khi có nhiều tiền cũng khó sở hữu được gà hay. Bởi các sư kê sẽ giữ giống riêng cho mình và chỉ truyền cho những người rất thân.
Hướng dẫn cách chọn gà đá hay nhất mọi thời đại
Để chọn được gà đá hay, người ta phải chọn đúng dòng giống. Để biết được giống gà nào đá hay, bạn bắt buộc phải nghiên cứu, lựa chọn từ đời bố mẹ. Gà bố mẹ có tài, có hay thì mới có thể cho ra được đời con đá hay và tài.
Cách chọn gà đá hay từ đời bố mẹ
Trong việc chọn đời bố mẹ (F0) của gà đá, quan trọng nhất là tông mái. Gà mái có ý nghĩa quyết định đến việc duy trì, cải tạo giống đời sau. Hầu hết đặc điểm về sức bền, chịu đòn, né đòn, khả năng sinh lối,… của gà chọi đều được di truyền từ mẹ. Thế nên, thời phong kiến, các sư kê mới giữ riêng tông mái cho mình và chỉ truyền cho người thân, để tránh làm lộ giống ra ngoài. Gà mái dòng thường được chọn theo quan niệm: “Nhứt thủ, nhị vĩ, tam hình, tứ tức”, tức là:
- Thứ nhất là mắt phải khôn lanh, thông minh, sáng sủa.
- Thứ hai là phần lông. Nếu cổ có lông phủ từ đầu xuống hết cổ thì càng tốt.
- Thứ ba là thân hình nảy nở, ngực ưỡn, phần vai nở to và nhỏ dần về sau, lườn sâu, thẳng, không vẹo. Cần cổ dài, xương liền, cổ đặc thì tốt.
- Thứ tư là chân: Đùi to vừa phải, cân đối với thân hình, ngón chân dài khỏe, vảy to rõ ràng, độc biên, không có vảy gà xấu. Nếu chọn được vảy gà chọi độc, vảy quý thì càng tốt.
Còn chọn gà trống thì phải là giống gà tài, có nhiều đòn độc, chịu đòn giỏi, dáng đẹp (dáng giọt mưa càng tốt), chân thanh nhỏ, vảy rõ ràng, mạch lạc. Đặc là thắng nhiều độ hoặc chưa thua độ nào thì mới có thể cho ra đời con đá hay. Cả hai gà bố mẹ phải thuần chủng, thân hình đẹp, khỏe mạnh, linh hoạt, không dị tật, không nhiễm bệnh.
Trên đây chỉ là những tiêu chí điển hình để bạn có thể chọn được giống gà đá tốt. Khi áp dụng vào thực tế, thì cách chọn gà bố mẹ còn phụ thuộc vào cách đúc gà của người nuôi. Sư kê muốn đúc ra những dòng gà như thế nào, thì sẽ tuyển lựa gà bố mẹ có các đặc tính như thế.
Cách chọn gà đá hay dựa vào xem tướng
Sau khi chọn được giống tốt, thì người ta chọn đến tướng gà. Đây là một ngón nghề quan trọng mà những người chơi gà đá cần phải nắm rõ. Gà chọi muốn đá hay trước hết phải có dáng đẹp, thân hình cân đối, nảy nở, săn chắc, gân gối. Gà phải đứng thẳng, ngực ưỡn, đi đứng hiên ngang, không xiêu vẹo.
Nhưng bao nhiêu đó là chưa đủ, gà muốn đá hay, thắng được nhiều trận thì phải có dáng đặc biệt hơn những con khác. Đó là những con gà dị tướng, sở hữu hình dáng đặc biệt, kỹ năng đặc biệt, đánh đâu thắng đó, nên được gọi là thần kê hay linh kê. Chúng còn có thể tạo ra đời con kiệt xuất, nên luôn được các sư kê ưu ái, điển hình như:
- Gà tử mị: Đây là giống linh kê có dáng ngủ rất đặc biệt hệt như đã chết. Chúng thường ngủ sai cảnh, xuôi hoặc ngủ treo giò trên cây như dơi, dọa cho chủ nhân nhiều phiên hú hồn. Nhưng mà lại là chiến kê rất xuất chúng trên đấu trường.
- Gà quy: Gà có dáng ngủ như rùa, gục chân, co đầu, có khả năng đánh đâu thắng đó.
- Gà tam nhĩ: Gà có ba lỗ tai. Tai thứ ba mọc ở bên trái hoặc bên phải được lông phủ kín, phải vạch thật kỹ mới nhìn thấy. Giống gà này rất khôn lanh, nhanh nhẹn, luôn làm chủ được tình hình mỗi khi thi đấu.
Trên thực tế, có hơn 30+ giống gà dị tướng được gọi là linh kê, thần kê với độ quý hiếm cao, đòi hỏi người chơi phải biết chọn lọc, tuyển lựa phù hợp. Tuy nhiên, nếu chỉ dựa vào dáng để chọn gà đá hay thì chưa đủ, người ta còn chọn gà theo những yếu tố tiếp theo dưới đây.
Cách chọn gà đá hay dựa vào mắt gà
Người ta nói: “Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn”, đúng với câu “nhứt thủ”. Khi nhìn gà thì người ta tập trung vào đôi mắt đầu tiên, để xem xem đôi mắt đó có đủ tinh anh, linh hoạt hay không. Những con gà có đôi mắt lờ đờ, kém linh hoạt, phản xạ chậm thường không được lựa chọn.
Để chọn mắt gà đá hay, thì người ta phải biết cách xem mắt gà dựa vào hình dáng mắt và màu mắt. Mắt gà phải to tròn, độ sâu vừa phải, con ngươi nhỏ. Ánh mắt sắc bén, linh hoạt, nhìn vào thể hiện được sự hung dữ, bản lĩnh của một chiến kê. Tránh chọn gà mắt bằng hoặc lồi.
Màu mắt cũng nói lên sức khỏe, kỹ năng và tính cách của chiến kê đó. Thường thì người ta chọn gà có mắt trắng dã thể hiện sự gan dạ, lỳ lợm. Gà mắt vàng thau hiếu chiến, hung hăng. Gà mắt lửa thì gan lỳ, dữ tợn. Gà mắt xanh thì né đòn thông minh.
Bạn cũng nên bỏ qua những gà dị tướng như gà độc nhãn (gà một mắt) rất dữ tợn, hung ác, quyết chiến đến cùng. Hay gà mắt ếch, mắt mèo rất tinh anh, né đòn giỏi và gan lì, dù có bị đá chết cũng không bỏ chạy.
Cách chọn gà đá hay theo màu lông gà
“Nhị vĩ” tức nói yếu tố thứ hai để đánh giá gà hay đó chính là bộ lông. Người ta có câu “Gà tốt mã vì lông”, xem gà thì xem mắt, xem lông rồi xem dáng. Màu lông gà có ảnh hưởng quan trọng đến tính cách, sự gan dạ, khôn ngoan, bền bỉ của gà chọi. Dựa vào bảng màu mạng gà đá, thì người ta chia lông gà thành 5 loại chính là: Nhạn, xám, điều, ô và ó vàng (hay nghệ) tương ứng với năm hành là Kim, Mộc, Thủy, Hỏa và Thổ.
Đây là nguyên tắc xem lông gà đã được người xưa áp dụng từ nhiều đời nay và viết trong nhiều tài liệu, sách chọn gà đá. Thực tế cũng đã chứng minh, những giống gà có màu này khi thi đấu rất xuất chúng, có tài đá hay, né đòn giỏi. Đặc biệt là giống gà ngũ sắc có đủ 5 màu lông, thuộc hạng quý hiếm thì xếp vào dạng linh kê, rất lì đòn, hiếu chiến, đâm cựa nhanh.
Trong dân gian, người ta thường chọn nuôi gà đá có màu lông chính là ô, tía và xám. Chọn gà ô thì phải là “Nhất điều ô” tức gà toàn ô, toàn đen, không thì chọn gà ô ướt. Gà xám phải là dòng xám khô. Gà tía thì phải là gà tía mật ngã màu đen.
Nhưng trong một vài trường hợp, dù gà có màu lông quý hiếm, nhưng màu chân không đạt yêu cầu thì cũng loại ngay. Chẳng hạn như gà ngũ sắc chân chì, chân trắng thường không được chọn vì đa phần là không có tài, chỉ thích hợp làm cảnh, chứ không mang ra thi thố được.
Cách chọn gà đá hay theo vảy gà, chân gà
Gà đá cũng như cầu thủ. Chân phải khỏe, phải mạnh, phải đẹp thì mới đá hay.
Chọn chân gà đá hay theo kích thước
Khi nhìn chân để chọn gà, thì người ta sẽ xem kích thước chân. Có câu “đùi dài, quản ngắn chẳng sợ ai”, tức ám chỉ gà chân ngắn thì mới có được những cú đá mạnh, chắc. Tuy nhiên, độ dài này cũng cần phải cân đối với đùi và cẳng gà.
Chọn chân gà đá hay theo hình dáng
Để xem chân gà, người ta còn xem qua hình dáng chân. Thường thì gà chân vuông được ưu ái nhất, bởi nó có thể tạo nên những cú đá phủ đầu đối phương.
Chọn chân gà đá hay theo màu chân
Xem xong dáng chân thì tới màu chân, để chọn được gà tài, thì màu chân phải hợp cách với màu lông. Ví dụ gà chân trắng hợp cách với đủ các loại lông trừ gà xám Mã Lại hoặc gà ó Mã Lại. Tốt nhất là nên chọn dòng gà ô chân trắng, có câu rằng “gà ô chân trắng, mẹ mắng cũng mua”, đủ để thấy nó thượng hạng đến mức nào.
Không chỉ hợp cách với màu lông, mà màu chân cũng cần hợp cách với màu mắt. Chẳng hạn như gà xám Mã Lại thì nên chọn dòng gà mắt vàng, chân vàng là tốt nhất. Còn gà ó Mã Lại thì nên chọn gà chân trắng, mắt trắng mới là thượng hạng.
Chọn chân gà đá hay dựa vào vảy
Tiêu chí cuối cùng cũng là tiêu chí quan trọng nhất để xem chân chọn gà đá hay là xem vảy. Vi, vảy là yếu tố quyết định liệu bạn có đang sở hữu trong tay một chiến kê hay không. Mỗi con gà sẽ một cách mọc vảy khác nhau. Có hàng trăm loại vảy gà tốt khác nhau như vảy án vân, án thiên, địa phủ, gạc thập, địa giáp, linh giáp tử,… Mỗi kiểu vảy sẽ mang đến cho gà chiến những kỹ năng chiến đấu đặc biệt.
Trong hàng trăm loại đó, các sư kê cần phải chọn được những loại vảy gà chọi độc. Thường chỉ hơn 30+ loại vảy được xếp vào hàng độc, hàng hiếm. Gà có vảy này có thể sinh đòn độc, kết liễu địch thủ chỉ với 1 cước và khó có đối thủ. Tuy nhiên, bạn cũng cần phải né những vảy gà xấu, bởi kỹ năng kém, sức bền không có,…
Hướng dẫn các cách chọn gà đá hay khác
Bên cạnh những tiêu chí chính về mắt, lông, vảy, thân hình bên trên, người ta còn chọn gà đá hay dựa vào các tiêu chí phụ sau:
Cách chọn gà đá hay dựa vào dáng đi
Theo kinh nghiệm dân gian, dựa vào dáng đi cũng có thể chọn được gà tài. Người chơi đá gà sành sỏi thường chọn những con gà có bước đi chụm lại, các ngón chân chụm lại quăng về phía trước. Hoặc gà lắc mặt khi đi hay giống gà có tướng thường bò sát đất né cái bóng của lồng úp (tức gà né lồng) cũng đáng để lựa chọn.
Cách chọn gà đá hay dựa vào đòn lối
Gà muốn đá hay thì phải đòn hay, lối độc. Việc nhìn đòn lối để chọn gà tài luôn được các cụ ngày xưa ưu tiên. Gà khi nuôi đến giai đoạn 8 tháng tuổi, thì bắt đầu cắt tỉa lông, cắt tai tích rồi luyện tập. Lúc này, người ta bắt đầu quan sát, chọn lọc ra những con gà chọi đòn độc, để giữ lại tiếp tục huấn luyện.
Vào giai đoạn này, bạn sẽ phát hiện nhiều giống gà có lối đá độc như đá mé, đá ngang, đá xỏ, đá hầu,… Đây đều những thế đá chết gà, kết liễu đối thủ nhanh chóng. Còn những con gà xấu, có tật không tốt thường sẽ được loại bỏ, không nuôi dưỡng thành gà đá.
Cách chọn gà đá hay dựa vào mồng gà
Việc xem mồng gà cũng góp phần bạn chọn được gà tài. Bởi thông qua hình dáng, màu sắc của mồng gà mà người ta có thể dự đoán được thể trạng, tình hình sức khỏe của gà. Thường những con gà được dùng để thi đấu sẽ là loại mồng dâu, mồng đậu, mồng trích, mồng trà,… Do đó hình dáng gọn gàng, không vướng víu trong khi giao chiến.
Cách chọn gà đá hay dựa vào mỏ gà
Mỏ gà đá hay thì phải nhỏ, sâu, nhọn, ngắn và khỏe thì mới có thể cắn, mổ đối phương thật mạnh và linh hoạt. Bởi những gà chiến thường dùng để mỏ để cắn vào đối phương làm điểm tựa trước khi tung đòn cước, như kiểu gà đá xỏ, đá mé,…
Nên tuyển chọn gà đá vào giai đoạn nào?
Thực tế, thời điểm để chọn được gà tài phụ thuộc vào giai đoạn phát triển của từng giống gà. Có những giống gà trưởng thành sớm, nhưng cũng có giống muộn hơn. Đặc biệt với những con dị tướng thì những đặc điểm hay thường được ẩn đi, rất khó để phát hiện. Do đó, muốn chọn được đúng gà tài, gà đá hay, người nuôi phải theo dõi gà từ những ngày đầu mới nở, mới có thể dễ dàng chọn lọc thành công.
Đại đa số, các sư kê thường bắt đầu chọn ra gà đá hay ở giai đoạn khoảng từ 7 – 8 tháng tuổi hoặc vào thời điểm mà gà có thể bắt đầu luyện tập được. Lúc này, các sư kê sẽ quan sát, đánh giá khả năng của gà trong quá trình tập luyện, để nhìn ra được đâu là giống gà thích hợp cho việc thi đấu.
Chỉ chọn được gà đá hay thôi liệu đã đủ?
Việc chọn được gà đá hay là điều đáng mừng. Sư kê nào cũng muốn có được trong tay những con gà có tài và xuất chúng. Tuy nhiên, có mỗi gà tốt thôi là chưa đủ. Gà tốt mà không được nuôi dưỡng, huấn luyện kỹ càng thì đôi khi cũng trở nên bình thường, vô dụng. Do đó, người nuôi cần phải biết cách nuôi gà đá, chăm sóc gà đá một cách khoa học, phù hợp để chúng thật khỏe mạnh, dai sức và có thể phát huy các kỹ năng.
Kết luận
Như vậy, bạn đã biết cách chọn gà đá hay mà ông bà ta thường áp dụng từ nhiều đời này chưa. Những bí kíp này đã được đúc kết qua hàng trăm năm nuôi gà và chơi gà đá. Do đó, bạn cũng có thể vận dụng vào trong việc huấn luyện, nuôi dưỡng những chiến kê của mình để thu về được nhiều trận thắng.